KIRLANGIÇ TAVAN-KUBBE ( BİNDİRME TAVAN)

“Bindirme Tavan” ya da “Kırlangıç Kubbe” olarak da adlandırılan yapı elemanlarındaki en belirgin özellik, tekniğin “bindirme” oluşudur.

Örtüyü oluşturan yapı malzemesinin (çoğunlukla ahşap veya tuğla) birbiri üzerine bindirilmesiyle meydana gelir. Diğer bir özelliği, örtünün tepeden ışık almasıdır; bu tür tavan strüktürlerinin ortasında tepe penceresi niteliğinde ve daima kare formlu bir açıklık yer almaktadır. Bir başka özelliği de örtünün mekana kattığı dekoratif boyuttur.

Kare kenarlar üzerine oturan kırlangıç örtüde dikdörtgen kesitli ahşap kirişler köşegen yerleştirilerek sekizgen oluşturulur, bir sonraki sıra içeri taşırılarak karelenir ve bu şekilde bindirmeli yükselen tavan üstte kare bir ışıklıkla son bulur. Bindirme sayısı genellikle 5, 7 ya da 9 olarak belirlenmiştir.

Kırlangıç örtü genellikle dini yapılar ve anıt mezarlarda uygulanmıştır. Araştırma kapsamında kırlangıç örtüye Erzurum evleri yanında Doğu Anadolu’da Bitlis, Kars, Erzincan, Bayburt ve Artvin gibi yerleşmelerde ki evlerde de uygulandığı bilgisine ulaşılmıştır. Bunun yanında Anadolu’dan Asya’nın içlerine kadar uzanan geniş bir coğrafya üzerine dağılmış olduğu görülmüştür. Kırlangıç örtü biçimi, farklı coğrafyalarda farklı şekillerde ifade edilmektedir. Hacı Bektaş-i Veli Türbesi